„Noszenie dziecka w chuście nie jest warunkiem koniecznym do powstania udanej więzi i bliskości fizycznej dziecka z rodzicem, jednak pomaga ją budować i utrzymywać.” M. Szperlich-Kosmala

Tym cytatem chcę rozpocząć dzisiejszy wpis. Chustonoszenie to temat, który ostatnimi czasy skradł moje serce. Czym jest, jakie są jego zalety i co o tym wszystkim myśli fizjoterapeuta? Zapraszam do czytania.

Chustonoszenie – a co to takiego?

No chyba wszyscy wiedzą, ale spójrzmy na zdjęcie niżej. Tutaj jeden z przykładów noszenia dziecka w chuście.

chustonoszenie

Skąd właściwie wzięło się chustonoszenie?

Dzieci noszone były przez nasze matki od wieków. Przecież musiały ogarniać dom, często wracać do pracy, a co zrobić z małym berbeciem u boku? Wtedy wózków nie było. Ano noszono maluchy w tkaninach i materiałach lepszych czy nie, ale zdających egzamin. Z czasem, bo w XVIII wieku pojawił się pierwszy wózek, który jako wskaźnik bogactwa sprawił, ze chusty odeszły na dalszy plan. Aktualnie mam wrażenie, że chustonoszenie przechodzi swoje drugie życia i na każdym kroku zwłaszcza w tych cieplejszych porach roku spotykam chustujących opiekunów. Mam nadzieję, że dane będzie mi kiedyś doświadczyć tego na pewno (tak przypuszczam) wspaniałego uczucia noszenia własnego dziecka.

Od kiedy do chusty?

Tutaj zdania są mocno podzielone. Jest grono, które twierdzi, że od momentu urodzenia możemy motać maluszki. Drugie grono twierdzi, że po 6 tygodniu życia dziecka. Osobiście jak zawsze odpowiem – to zależy. Spójrz globalnie i indywidualnie na możliwości swoje i swojego maluszka. Dlaczego? Te 6 tygodni nie są od czapy wzięte. Są nie tylko kluczowe w życiu dziecka, ale również w życiu mamy i mam na myśli tutaj połóg. Nie tylko dziecko zasługuje na święty spokój, ale Ty również. Kontakt skóra do skóry w tym okresie zapewni kangurowanie, a dom wcale nie musi być wysprzątany na tip top. Zadbaj o siebie i jeśli Twój organizm wróci do formy i będziesz czuła się na siłach – zamotaj swojego maluszka. Dobrym pomysłem jest na pewno zainteresowanie się chustonoszeniem przed pojawieniem się dziecka i przetrenowanie sposobów motania na lalce. Dzięki temu stresu będzie troszkę mniej. Tak byłoby w idealnym świecie. A jak jest w rzeczywistości? Sama wiesz.

Ile czasu możemy nosić dziecko w chuście?

Mogłabym napisać, że tyle ile potrzebujesz i Ty i Twój maluch z zachowaniem zdrowego rozsądku. Czym jest zdrowy rozsądek w tym wypadku? Nie nosimy dziecka całe dnie i noce. Twój maluch oprócz Twojej obecności potrzebuje również różnorodności doświadczeń na macie. Dlatego po sesji noszenia zagwarantuj mu sesję zabaw na podłodze. Ważnym aspektem jest na pewno tutaj habituacja, czyli przystosowanie się naszego układu nerwowego do działającego nowego bodźca. Proces ten trwa około 20 minut i po tym czasie nasz układ nerwowy nie reaguje na dany bodziec tak samo jak wcześniej. Idealnie byłoby po 20 minutach przemotać dziecko nawet jeśli zaproponowalibyśmy mu ten sam sposób noszenia. Zmobilizuje to układ nerwowy do ponownego przyjmowania bodźców sensorycznych i tym samym rozwijania się. W praktyce wygląda to zupełnie inaczej. Nie noś jednak jednorazowo dłużej niż 1-2h.

Chusta chuście nierówna.

Wybór chust na rynku jest ogromny. To czym należy kierować się przy doborze jest na pewno wiek dziecka, jego waga oraz umiejętności ruchowe (np. umiejętność kontroli głowy). Tutaj niestety nie pomogę Ci z wyborem chusty dla Twojego dziecka. Na pewno wyśmienicie zrobi to doradca. Spis ich znajdziesz chociażby na TEJ stronie.

Jak powinna wyglądać pozycja dziecka w chuście?

Pozycja w chuście malucha potocznie nazywana jest pozycją zgięciowo-odwiedzeniową i dotyczy ona i ułożenia tułowia malucha, jego kręgosłupa, miednicy jak również kończyn dolnych i górnych. Fajna pozycja w chuście to taka, w której:

  • miednica ustawiona jest w fizjologicznej pozycji zgodnie z etapem rozwoju dziecka. U noworodka lekko w kierunku tyłopochylenia. Przez kolejne miesiące będzie dążyć do pozycji pośredniej,
  • pozycja żabki dla nóżek i pupy dziecka – kształt litery M. U noworodków kolanka powinny znajdować się na wysokość i szerokość jego bioder,
  • kończyny dolne w stawach biodrowych są zgięte do 90-110 stopni (u dzieci starszych),
  • kończyny dolne są odwiedzione do 60-90 stopni (u dzieci starszych),
  • kręgosłup ma zachowane fizjologiczne krzywizny kręgosłupa, tzn. jest zaokrąglony w tzw. totalnej kifozie,
  • nóżki zrotowane na zewnątrz – palce skierowane na zewnątrz, a pięty do wewnątrz,
  • ciężar ciała malucha rozłożony jest równomiernie,
  • dziecko ułożone jest symetrycznie, głowa, kręgosłup i miednica tworzą jedną oś,
  • rączki małego dziecka układa się w zgięciu i w odwiedzeniu w stawach ramiennych, zgięte w łokciach,
  • brzuszek dziecka powinien ciasno przylegać do ciała noszącego.

Kluczowym faktem w całym tym chustonoszeniu jest prawidłowe dociągnięcie chusty w taki sposób, by podtrzymywała ona kręgosłup uwzględniając stabilizację głowy dziecka i odcinka szyjnego kręgosłupa zwłaszcza u maluchów, które nie posiadają tejże kontroli głowy. Ważne jest również to, że sposób motania zmienia się w zależności od wieku, wagi i umiejętności ruchowych dziecka w tym umiejętności kontrolowania głowy.

To na co jeszcze powinnaś zwrócić uwagę motając dziecko:

  • Tobie (noszącemu) też ma być wygodnie, więc chusta nie powinna Ciebie uciskać i nie powodować dyskomfortu.
  • pozycja dziecka w chuście powinna być stabilna, a dziecko w niej się nie osuwać; jeśli tak się dzieje – motamy jeszcze raz.
  • ciężar ciała malucha rozłożony jest równomiernie,
  • dziecko ułożone jest symetrycznie,
  • rączki małego dziecka układa się w zgięciu i w odwiedzeniu w stawach ramiennych, zgięte w łokciach zamotane w chuście
  • starsze maluchy, które opanowały samodzielne siadanie z reguły trzymają rączki poza chustą,
  • dziecko powinno znajdować się na takiej wysokości, by lekko pochylając się w jego kierunku można było pocałować w główkę.

Prawidłowo dociągnięta chusta pozwala na zachowanie właściwej pozycji dziecka w czasie noszenia.

Chustonoszenie a pionizowanie dziecka – czy jest się czego obawiać?

Grono specjalistów podkreśla to, aby nie pionizować dziecka na siłę, gdy jego struktury ciała nie są na to gotowe. Owszem, zgadzam się z tym i jest to słuszne podejście zgodne z ontogenezą. Warto jednak wiedzieć, że pozycji dziecka w chuście daleko do pionizacji. Pionizacja i tym samym osiowe obciążanie kręgosłupa to moment, w którym głowa dziecka jest w przedłużeniu tułowia, a ciężar ciała spoczywa na guzach kulszowych (w przypadku pozycji siedzącej). W chuście taka sytuacja nie ma miejsca ponieważ:

  • respektowane są naturalne i fizjologiczne krzywizny kręgosłupa,
  • miednica ustawiona jest w kierunku tyłopochylenia,
  • miednica i nóżki ustawione w pozycji M z zachowaniem odpowiednich, dla danego wieku i umiejętności, kątów,
  • chusta dopasowuje się do niemowlęcia, a nie odwrotnie.

Zalety chustonoszenia – dlaczego warto nosić w chuście?

  • wpływa na stymulację systemu przedsionkowego i tym wpływa na wszystkie zmysły sensoryczne,
  • dostosowywanie się dziecka do ciała osoby noszącej wpływa na koordynację dziecka oraz jego siłę mięśniową,
  • dzieci noszone rzadziej płaczą,
  • bliskość jaka budowana jest z rodzicem podczas noszenia wpływa na lepsze tworzenie więzi między nimi,
  • wpływa na dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
  • pobudza laktację u kobiet,
  • wspiera profilaktykę depresji poporodowej i/lub łagodzi jej objawy,
  • zaspokaja potrzeby niemowlęcia: potrzebę stymulacji, autonomii, bliskości, fizjologiczne związane z głodem, pragnieniem snem,
  • szansa na szybkie odczytywanie potrzeb niemowlęcia,
  • zapewnia bezpieczeństwo niemowlęciu,
  • dziecko uczestniczy w życiu społecznym.

Kiedy należy uważać?

Chustonoszenie przeznaczone jest dla dzieci pozostających w szeroko rozumianej normie rozwojowej, ale i nie tylko. W chustach świetnie odnajdują się dzieciaki z trudnościami rozwojowymi. W przypadku maluchów, które otoczone są terapią warto skonsultować ten pomysł z terapeutą prowadzącym czy też lekarzem. W moim odczuciu na bezwzględną uwagę zasługują maluchy z rozwojową dysplazją stawów biodrowych i tutaj zawsze należy zapytać lekarza ortopedę czy zgadza się na fundowanie takich doświadczeń dziecku. Z logicznego punktu widzenia ułożenie stawów biodrowych podczas chustonoszenia sprzyja dojrzewaniu stawów biodrowych, a tym samym kostnieniu odpowiednich struktur tworzących staw. Mowa tutaj o ułożeniu nóżek na żabkę w zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej stawów biodrowych z zachowaniem odpowiednich kątów. Chustonoszenie powinno być przez lekarza zaakceptowane. Jednak każda sytuacja jest inna i każda z nich wymaga lekarskiej akceptacji. Przecież to o zdrowie Twojego malca chodzi. Jeśli tematyka rozwojowej dysplazji bioder Ciebie interesuje to zapraszam Ciebie TUTAJ na tekst o tejże trudności.

Jakie plusy chustonoszenia widzi rodzic?

  • możliwość swobodnego wykonywania obowiązków domowych, ale i nie tylko domowych,
  • maluchy noszone w chustach uczestniczą w życiu codziennym przez co gromadzą więcej informacji o otaczającym je świecie,
  • dzieci noszone w chustach są spokojniejsze, mniej płaczą, dłużej śpią, a bliskość opiekuna daje im poczucie bezpieczeństwa,
  • chusta rozwiązuje problem „trzeciej ręki”,
  • relaksuje noszącego,
  • wspiera relacje w rodzinie.

Czy moje dziecko w chuście będzie rozwijało się prawidłowo?

Jak w każdym aspekcie oprócz grona będącego za stosowaniem czegoś w tym przypadku chust są również przeciwnicy. Poglądy pod tytułem „nie noś bo przyzwyczaisz”, „rozwalisz sobie kręgosłup”, „rozpieścisz go tym ciągłym noszeniem przy sobie, niech nauczy się być sam ze sobą”  są codziennością. Przeciwnicy częstego noszenia powtarzają również, że rozwój motoryczny dziecka w chuście jest ograniczony. Badania wykazały, że delikatny ruch jakiego doświadcza dziecko w chuście stymuluje jego układ przedsionkowy, który jak wiesz wspiera równowagę, ale nie tylko. Wpływa on również na pozostałe zmysły sensoryczne, napięcie mięśniowe, rozwój funkcji poznawczych, koncentrację uwagi, rozwój społeczny. Udowodniono, że stymulacja przedsionkowa wpływa na szybsze osiąganie kamieni milowych przez dziecko.

Czytając ten tekst możesz dojść do wniosku, że chustonoszenie to same plusy nie tylko dla dziecka, ale również dla całej rodziny. Niewątpliwie tak jest. Natomiast pamiętaj, by zwłaszcza u dzieci najmniejszych zachować czujność podczas noszenia. A druga ważna kwestia, którą chcę, byś zapamiętała to, że mimo wszystko dzieci rozwijają się na podłoże i to czas spędzany tam wpływa na osiąganie przez nie kolejnych umiejętności ruchowych. Chusta jest wspaniałym narzędziem, ale jak ze wszystkim – równowaga musi być zachowana.


Nie chcesz przegapić nowych artykułów na blogu? Kliknij TUTAJ i sprawdź szczegóły. Dzięki temu będziesz na bieżąco z każdą nową treścią na blogu.

_____

Bibliografia

Mikler-Chwastek – Opieka nad małym dzieckiem dawnej i dziś. Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, 2016, t. XXV, nr 2, s, 537-548
Szperlich-Kosmala M. – Noszenie dzieci. Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2020.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31103747/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30188302/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33458974/

Poprzednie wpisy...

Pamiętaj, że dostępne artykuły mają charakter informacyjny. Ze swoimi wątpliwościami udaj się do odpowiedniego specjalisty. Jeśli chcesz zadać mi pytanie kliknij w przycisk poniżej.