Każdy maluszek już od momentu narodzin dysponuje określonym zestawem odruchów. Odruchy niemowlęce to pewne prymitywne reakcje ruchowe, które niejako stanowią podstawę dla rozwoju ruchowego narodzonego dziecka. Umożliwia mu to przystosowanie się do otaczającego go świata. Odruch MORO jest popularnym odruchem i rodzicielski świat o nim słyszał. Czemu nam służył i służy maluszkom, jak się prezentuje i czy jego istnienie powinno niepokoić rodzica? O tym dziś ?
Od początku…
Nie wiem czy wiesz, ale odruch MORO jest odruchem pierwotnym. Co to znaczy? To znaczy, że pojawia się w okolicach 9.-12. tygodnia ciąży i rozwija się wraz z dzieckiem przez cały okres jej trwania (ciąży). Powinien być obecny u każdego maluszka pojawiającego się na świecie. Może być też nazywany odruchem obejmowania, przez wzgląd na pozycję jaką prezentuje w II fazie tego odruchu.
Co wywołuje Odruch MORO?
Przyczyn może być kilka i jak zwykle rozchodzi się o docierające do nas bodźce sensoryczne ? Zawsze jednak chodzi o coś co pojawia się nagle i niespodziewanie, czyli:
- Zmiana pozycji głowy lub ciała (bodźce oddziaływujące na system przedsionkowy).
- Zmiana w dopływie światła (bodźce wzrokowe).
- Głośny dźwięk (bodźce słuchowe).
- Zmiana temperatury lub ból, wibracja (bodźce proprioceptywne)
Jak to wygląda w praktyce?
Mamy maluszków pewnie nie raz widziały podobne zachowanie swojego dziecka. Często zdarza się, że mamy nie identyfikują tego zachowania jako odruchu MORO, bo po prostu nie wiedzą, że to to ? Zatem na filmie poniżej możesz zobaczyć przepiękny pełny odruch MORO:
Widzimy dwie wyraźnie zaznaczone fazy:
Faza I – wyprostu – otwarcia – wdechu
– gwałtowny wdech.
– kończyny górne i dolne dziecka wyprostowują się w charakterystyczny sposób,
– place rąk otwierają się,
– dziecko zastyga w pozycji na kilka sekund.
Faza II – zgięcia – zamknięcia – wydechu
– kończyny górne i dolne powracają do ułożenia jakoby obejmującego,
– place zaciśnięte w pięść
– następuje wydech,
– płacz dziecka.
Pierwsza faza – wyprostu – powoduje stan chaosu i wpływa na wytworzenie większej ilości adrenaliny. Druga faza – obejmowania – i po niej następujący pełen żalu płacz, który jest skutecznym sposobem na zwrócenie na siebie uwagi mamy. Każdorazowo dziecko powinno zostać wzięte na ręce, by zapewnić mu dotyk bezpieczeństwa.
Odruch MORO jest również w pewien sposób związany ze zwiększeniem fizjologicznego pobudzenia. Stymuluje to współczulną część obwodowego układu nerwowego. Część ta zaangażowana jest w regulację podstawowych funkcji życiowych takich jak: oddech, rytm serca, ciśnienie krwi, trawienie.
Po co nam właściwie jest ten odruch MORO?
- uaktywnia reakcję walki/ucieczki,
- może być pomocny w zaczerpnięciu pierwszego oddechu po porodzie,
- kontroluje pierwotne reakcje zmiany pozycji lub równowagi zanim wykształcą się wyższe mechanizmy kontroli pozycji,
- w pierwszych miesiącach życia odruch Moro pełni funkcję reakcji alarmowej.
Początkowo odruch MORO jest „integrowany” przez przywieranie dziecka do rodzica, a potem przez jego świadomą własną aktywność. Im większa świadomość czuciowo-ruchowa dziecka tym mniej wyrażony jest ten odruch – jest bardziej „zintegrowany’. Im większa różnorodność ruchowa dziecka tym odruch też jest słabiej wyrażony. Większa różnorodność ruchowa dziecka to większa świadomość ciała.
Odruch MORO w leżeniu na plecach jest mocniej wyrażany, przez co dziecko płycej śpi i częściej się wybudza. Patrząc na to, że sen jest kluczem do dojrzewania układu nerwowego jednym ze sposobów jest zwyczajnie układanie dziecka do snu na brzuszku. Mając ciągle na uwadze zalecenia WHO i przeciwdziałanie nagłej śmierci łóżeczkowej kompromisem wydaje się być układanie dziecka do snu w dzień i spędzanie przy nim czasu.
Jak „integracja” odruchu MORO ma się do spania na brzuszku?
Jeśli mamy do czynienia z I fazą odruchu MORO to siła grawitacji powoduje wzrost napięcia w mięśniach całego ciała. II faza powoduje pchanie w podłoże, zamknięcie łańcuchów biokinematycznych, wzrost napięcia mięśniowego, co buduje świadomość ciała dziecka. Dzięki temu dziecko lepiej odnajduje się w otaczającej go przestrzeni, lepiej czuje siebie.
Około 4 miesiąca życia (chociaż źródła podają nawet koniec 5 miesiąca życia) odruch MORO powinien ulec modyfikacji. Po tym okresie jeśli pojawi się nagły, wywołujący wcześniej odruch moro, bodziec dziecko owszem niepokoi się, ale raczej zaczyna poszukiwać źródła zagrożenia w otoczeniu. Jeśli założymy, że dziecko potrafi już poradzić sobie ze źródłem, z którego pochodzi bodziec może na niego odpowiedzieć poprzez zorganizowanie na nim uwagi lub oddzielić niechciane bodźce od świadomości. Wskazuje to na rosnącą dojrzałość układu nerwowego.
Co przeszkadza dziecku w wycofaniu się Odruchu MORO?
- Spowijanie dziecka, zawiązywanie w ciasne kokony, otulacze, wszelkiego rodzaju ciasne śpiworki do spania,
- stałe i przewlekłe noszenie w chuście,
- leżenie na plecach na miękkim podłożu,
- spędzanie czasu w bujaczku-leżaczku – tłumią one odruch MORO; w bujaczku dziecko ma niską aktywność posturalną i działa on na dziecko jak zewnętrzny gorset;
- ciągły smoczek w buzi,
- biały szum – oszustwo dźwiękowe w przestrzeni; wyłącza aktywne słuchanie dziecka.
Kwintesencją tego wpisu jest jedno zdanie – ważne jest, żeby dziecko doświadczało odruchu MORO.
Nie chcesz przegapić nowych artykułów na blogu? Kliknij TUTAJ i sprawdź szczegóły. Dzięki temu będziesz na bieżąco z każdą nową treścią na blogu.
____________
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15246484/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28222331/
- R. Jason Gerber, Timothy Wilks, Christine Erdie-Lalena: Rozwojowe Kamienie Milowe: rozwój ruchowy. Pediatria po Dyplomie Vol. 15 Nr 3, Czerwiec 2011
- Joanna Rybacka: Zastosowanie metody dr Svetlany Masgutowej u pacjentów z ADHD. Fizjoterapia & Rehabilitacja nr 98. Lipiec/Sierpień 2018.
- Goddard S. Harmonijny rozwój dziecka, 2006. Rozwój i pielęgnacja – szkolenie Dobry Start.